In de gemeenten Vijfheerenlanden en Rhenen is het veldwerk voor de zogenaamde Soortenmanagementplannen (SMP’s) in volle gang. Hierbij worden de nestlocaties van gebouwbewonende vogelsoorten (vooral huismus en gierzwaluw) in kaart gebracht en de kraam- en massawinterverblijfplaatsen van vleermuizen. Momenteel gaat het vooral om gierzwaluwen en vleermuizen. Dat betekent dat we rond zonsondergang (wanneer de gierzwaluwen invliegen) en in de nacht (voor vleermuizen) onze rondes per fiets doen. We zijn daarbij goed herkenbaar aan een oranje veiligheidshesje met vleermuislogo.
De bescherming van planten- en diersoorten is in Nederland geregeld in de Omgevingswet. Bij renovatie- of verduurzamingswerkzaamheden aan gebouwen kan een vergunning noodzakelijk zijn. Diersoorten mogen niet opzettelijk worden verstoord of gedood. Ook mogen vaste rust- en verblijfplaatsen niet worden vernield. Het gaat daarbij meestal om beschermde soorten die gebonden zijn aan bebouwing, zoals huismus, gierzwaluw en vleermuissoorten. Huismussen en gierzwaluwen broeden bijvoorbeeld onder de dakpannen en vleermuizen hebben bijvoorbeeld verblijfplaatsen in de spouwmuur. Wanneer deze beschermde soorten aanwezig zijn, moeten er maatregelen genomen worden om de negatieve effecten te voorkomen of te verzachten. Als negatieve effecten niet kunnen worden uitgesloten dient een vergunning te worden aangevraagd.
Binnen de Omgevingswet is er de mogelijkheid om een gebiedsgerichte omgevingsvergunning voor een langere periode en een groter gebied af te geven op basis van een Soortenmanagementplan. In het SMP is het belang van de beschermde soorten het uitgangspunt. Bescherming is dan niet gericht op een paar dieren op één plek, maar op de hele populatie binnen een groot gebied, zoals een gemeente. Zo kunnen heel effectief maatregelen worden genomen die de populatie beschermen en de lokale staat van instandhouding van deze soorten actief verbeteren. Daarvan profiteren niet alleen de dieren, het biedt ook meer planzekerheid voor initiatiefnemers. Een SMP is hierdoor een win-win voor zowel de beschermde soorten als de ruimtelijke ontwikkeling.
Viridis heeft eerder al SMP’s opgesteld voor de gemeenten Leusden, Woerden, Oudewater, Woudenberg en (samen met een ander bureau) Zeist. Hierbij is steeds een vlakdekkend onderzoek (nulmeting) verricht naar de essentiële functies van beschermde gebouwgebonden soorten in de hele bebouwde kom van de gemeenten. De nulmetingen vormden de basis van de SMP’s. Na goedkeuring door de provincie kunnen onder andere woningcorporaties, particulieren en bedrijven via de gemeente onder het SMP werken.
